مطالعه تطبیقی موتیو «خط» در دیوان نظیری و غزل‌های صائب

نویسنده

  • عصمت اسماعیلی دانشگاه سمنان
چکیده مقاله:

یکی از عناصر خیال­ آفرین و معنی­ساز در شعر شاعران طرز نو یا سبک هندی، موتیوها هستند. واژگان کلیدی معنی­آفرینی که در مرکز شبکه­های زبانی قرار می­گیرند و با ارتباط مفهومی و زبانی با واژگان یک مجموعه، ضمن استفاده از صنعت مراعات نظیر با شبکه تداعی­های زبانی، مفاهیم دقیق و باریکی می­آفرینند که در پیشبرد گفتمان معنایی شاعر با مخاطب، بخصوص در غزل بسیار مؤثر است. در دیوان نظیری نیشابوری برخی واژگان و ترکیب­های وصفی و اضافی، از دایره معناهای عادی و قاموسی خود خارج شده و با قرار گرفتن در مرکز شبکه­های زبانی به شاعر مدد رسانده­اند تا ضمن پدید آوردن تصاویر خیال بدیع و نو مفاهیم ذهنی خود را نیز به خواننده منتقل کند. مثلاً واژگانی مثل سپهر با 51 مورد استفاده یا خط با 74 مورد و خاک با 166 و کعبه با 125 بار کاربرد در معنی­سازی­های شاعرانه به نظیری مدد رسانده­اند. در این مقاله ضمن اشاره به برخی موتیوهای غزل­های نظیری کاربرد بن­مایه و موتیو خط در غزل­های نظیری و صائب با هم مقایسه شده­اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مطالعه تطبیقی موتیو «خط» در دیوان نظیری و غزل های صائب

یکی از عناصر خیال­ آفرین و معنی­ساز در شعر شاعران طرز نو یا سبک هندی، موتیوها هستند. واژگان کلیدی معنی­آفرینی که در مرکز شبکه­های زبانی قرار می­گیرند و با ارتباط مفهومی و زبانی با واژگان یک مجموعه، ضمن استفاده از صنعت مراعات نظیر با شبکه تداعی­های زبانی، مفاهیم دقیق و باریکی می­آفرینند که در پیشبرد گفتمان معنایی شاعر با مخاطب، بخصوص در غزل بسیار مؤثر است. در دیوان نظیری نیشابوری برخی واژگان و ت...

متن کامل

بررسی تطبیقی ارسال مثل و امثال سائره در دیوان صائب تبریزی و متنبّی

متنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمت‌سرا می‌باشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادل‌اند. از آنجا‌ که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فراوان است و نیز با توجّه به اینکه هر دو شاعر در حوزه امثال سائره شهره‌اند و در زمینه‌های حکمی و ا...

متن کامل

بررسی تطبیقی ارسال مثل و امثال سائره در دیوان صائب تبریزی و متنبّی

متنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمت‌سرا می‌باشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادل‌اند. از آنجا‌ که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فراوان است و نیز با توجّه به اینکه هر دو شاعر در حوزه امثال سائره شهره‌اند و در زمینه‌های حکمی و ا...

متن کامل

نگاه انتقادی و تحلیلی به جایگاه معنایی و ساختاری چند موتیو در شعر صائب

موتیوها مجموعه قراردادی و سپس کلیشه شده از الفاظی است که به وسیلۀ شاعر برای هنر نمایی و جولان خیال در شعر وارد می‏شوند و قدمتی به دیرینگی ادبیات هر ملت دارند. در شعر فارسی، علاوه بر مجموعه‏ای از موتیوهای متداول، یک سلسله موتیوهایی در سبک هندی دیده می‌شود که در ایجاد شبکه تداعی‌ها و تصویر­سازی شاعران این اسلوب تاثیر ویژه‌ای دارد.  موتیو‌های شعری در مضمون‌پردازی و خلق تصاویر غریب و دور از ذهن، که...

متن کامل

بازتاب تعلیمی مثل‌ها در دیوان صائب تبریزی

سبک هندی (اصفهانی) از سبک‌های معروف شعر فارسی است که هر چند در ابتدا مورد بی‌مهری بسیاری قرار گرفت امّا به مرور زمان توانست حقانیت خود را ثابت کند. صائب بزرگ‌ترین شاعر ایرانی این سبک است که از تمام امکانات فرهنگی، طبیعی و زبانی اطراف خود برای ساختن، ترکیبات و مضمون‌های شعری بهره گرفته و آن‌ها را با خیال‌های رنگارنگی ترکیب کرده تا در مخاطب تأثیر فراوانی به جا بگذارد. این شاعر که بیشتر مضمون‌های ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 9

صفحات  7- 28

تاریخ انتشار 2015-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023